Përse të kujtojmë të vdekurit: një perspektivë ortodokse

Kujtimi i të vdekurve: kuptimi shpirtëror dhe dallimi nga traditat e botës

Pyetja se pse është e nevojshme të kujtojmë të vdekurit, shpesh bëhet jo vetëm nga ata që janë të rinj në kishë, por edhe nga ata që janë prej kohësh brenda rrethit kishtar. Kujtesa për të vdekurit – nuk është thjesht një ritual, por një shprehje e dashurisë, lutjes dhe kujdesit për shpirtin. Ndryshe nga traditat pagane, ku rëndësi ka ana e jashtme, kristianët përpiqen, përmes kujtimit, të forcojnë lidhjen shpirtërore me të vdekurit. Qëllimi kryesor i kujtimeve – është ndihma për shpirtin në rrugën drejt Zotit, dhe jo kujtimi për shkak të trishtimit apo një banketi formalisht të organizuar.

Qëllimi i kujtimit dhe kuptimi i tij i thellë

Për një kristian, përgjigjja për pyetjen pse duhet të kujtojmë të vdekurit fillon nga kuptimi i natyrës së vdekjes. Vdekja – nuk është fundi, por kalimi në jetën e përjetshme, dhe shpirti ka nevojë për mbështetje me lutje. Kujtimi – është një akt dashurie, në të cilin merr pjesë e gjithë kisha: ajo qiellore dhe ajo tokësore. Çdo vepër e mirë, e kryer në kujtim të të vdekurit, ka peshë para Zotit. Ndihma për ata që kanë nevojë, pjesëmarrja në liturgji – të gjitha këto janë forma të fuqishme të kujtimit, që ndihmojnë shpirtin të kalojë provat pas vdekjes.

Kur duhet të kujtojmë të vdekurit

Tradita kishtare ka përcaktuar ditë të caktuara për kujtimin e të vdekurve. Këto janë dita e tretë, e nëntë dhe e dyzetë pas vdekjes, si dhe përvjetori. Kjo besohet se në këto periudha, shpirti kalon faza të veçanta të jetës së tij pas vdekjes. Gjithashtu, është e pranueshme të kujtohet në ditëlindjen e të vdekurit, në emënimet dhe në të shtunat e prindërve. Nëse nuk është e mundur të përmbushim kohën e saktë – mund të shtyhet. E rëndësishme nuk është data e saktë, por lutja, besimi dhe dashuria për njeriun e vdekur. Kujtimet mund të bëhen edhe në ditën e varrimit, si një formë e parë e mbështetjes për shpirtin.

Nëse është e pamundur të kujtojmë në kohën e duhur

Jo gjithmonë kemi mundësi të shkojmë në kishë në ditën e nevojshme. Por kjo nuk është një arsye për të harruar të vdekurit. Në raste të tilla mund të:

• lexoni lutje në shtëpi – sidomos Psalmin;
• vizitoni kishën në një ditë tjetër dhe të dorëzoni një shënim;
• bëni një vepër të mirë në emër të të vdekurit.

Këto veprime, edhe nëse nuk respektohen termat e sakta, kanë dobi shpirtërore. E rëndësishme është të bëhen sinqerisht, me dashuri. Zoti e sheh zemrën, jo kalendarin. Ky është përgjigja, pse duhet të kujtojmë jo sipas orarit, por sipas thirrjes së shpirtit.

Format e kujtimit: kishtare dhe familjare

Në tradita ka shumë mënyra për të lutur për të vdekurin. Më kryesoret janë:

• pjesëmarrja në Liturgjinë e Shenjtë dhe dorëzimi i shënimeve;
• porositja e Panihidës ose e Sorokuistit;
• leximi i Psalmeve në shtëpi;
• ndarja e lëmoshës në kujtim të të vdekurit.

Lutja në shtëpi, sidomos kur e lexon e gjithë familja, forcon lidhjen shpirtërore me të vdekurin. Ortodoksët besojnë se përmes këtyre veprimeve mund të ndryshojë fati i shpirtit, veçanërisht kur lutja është e lidhur me një sakrificë të zemrës.

Tryeza e kujtimit: simbolika dhe kufizimet

Sipas mësimit kishtar, ajo që është thelbësore në kujtime është lutja, jo ushqimi. Megjithatë, tryeza pas shërbimit mund të jetë e përshtatshme. Tradicionalisht, shërbehen:

• kuti – simbol i ringjalljes dhe jetës së përjetshme;
• pancake dhe lëngje – ushqime të lashta kujtimi;
• pjatat pa mish.

Është e papranueshme konsumimi i alkoolit – kjo është kundër shpirtit kristian. Po ashtu, Kisha nuk miraton tryezat direkt në varreza – ky është një mbetje e paganizmit. Kujtimet duhet të jenë një kohë për lutje, heshtje dhe dashuri, dhe jo një arsye për një festë të zhurmshme.

Kujtimi i disa të vdekurve së bashku

Ndodh ndonjëherë që të afërmit ikin njëri pas tjetrit. Në raste të tilla, është e pranueshme të kujtohen disa shpirtra njëkohësisht. Është e rëndësishme të mbani mend se çdo lutje drejtuar Zotit ka rëndësi për secilin nga të vdekurit. Qëndrimi i duhur, me lutje dhe dashuri, e bën kujtimin e përbashkët po aq të vlefshëm. Kështu, ne forcojmë lidhjen shpirtërore jo vetëm me një, por me disa anëtarë të familjes ose komunitetit tonë.

Kuptimi teologjik i lutjes për të vdekurit

Krishterimi mëson se vdekja – nuk është fundi, por fillimi i një jete të re. Shpirti pas vdekjes nuk mund të ndryshojë vetë, por mund të ndihmohet nga jashtë. Për këtë arsye, është e rëndësishme të lutemi. Pjesëmarrja në liturgji dhe kujtimi privat – janë mënyra për të mbështetur të vdekurin në rrugën e tij drejt Zotit. Në ferr, shpirti nuk mund të pendohen, por lutja e të gjallëve, e lidhur me dashuri, mund të lehtësojë gjendjen e tij. Kjo është arsyeja pse Kisha insiston në nevojën për të mos harruar të vdekurit pas ikjes së tyre.

A mund të kujtohen ata që nuk janë pagëzuar?

Kristianët e kuptojnë se dashuria nuk është e kufizuar nga kufizime formale. Nëse të vdekuri nuk ishte pagëzuar, nuk kryhet kujtimi kishtar për të. Megjithatë, lutjet familjare, veprat e mira, lëmosha – janë të pranueshme. Zoti është i mëshirshëm dhe zemra e mbushur me dhembshuri mund të dëgjohet. Lutja për të vdekurin, edhe nëse ai nuk i përket Kishës, mund të bëhet një akt besimi dhe dashurie, nëse ajo buron nga thellësia e shpirtit dhe nga një qëllim i mirë.

Pyesni shpesh për kujtimet

Disa nga pyetjet më të shpeshta janë:

• A mund të kujtohet me alkool? Jo, kjo shkel thelbin e dashurisë dhe nderimit kristian.
• Çfarë të bëjmë nëse i vdekuri ka kryer vetëvrasje? Lutuni në shtëpi, bëni vepra të mira – Zoti e sheh sinqeritetin.
• Si të kujtojmë prindërit? Përmes lutjeve, liturgjisë, sakrificave dhe pjesëmarrjes në jetën e Kishës.

Çdo një nga këto raste kërkon një qasje individuale, por ajo që mbetet e pandryshuar është një – dashuria dhe kujtesa për të vdekurit duhet të shoqërohen me veprime dhe lutje.

Përfundim: dashuria është më e fortë se vdekja

Kujtimi – nuk është vetëm një detyrim, por edhe një dhuratë. Ky është një udhëtim drejt kuptimit të përjetësisë, për të forcuar besimin dhe për pjekurinë shpirtërore. Ne nuk ndahemi nga të vdekurit – ne vazhdojmë të jemi me ta në lutje. Pse duhet të kujtojmë të vdekurit? Sepse përmes kësaj ne shprehim dashuri, lidhemi me Zotin dhe ndërtojmë një urë mes botës tokësore dhe asaj qiellore. Le të jetë çdo fjalë e drejtuar Zotit një pjesë e kësaj dashurie të madhe, që përfshin të gjithë ata që janë kaluar në përjetësi.

Lexoni gjithashtu: