Mes traditave të ndryshme fetare, varrimet e hebrenjve dallohen për thjeshtësinë dhe seriozitetin e tyre. Në judaizëm është besuar se çdo njeri është i barabartë para Zotit, pavarësisht nga statusi i tij gjatë jetës. Ky koncept shfaqet veçanërisht gjatë varrimit. Për këtë arsye, trupi i të vdekurit mbështjellët në një pëlhurë ose rroba të thjeshta, dhe varrimi zhvillohet pa pompë të jashtme. Për lamtumirën përdoret një arkivol i thjeshtë prej druri, në të cilin hedhët një grusht dheu. Ky qasje thekson respektin për shpirtin e të vdekurit dhe ndjekjen e rreptë të ligjit fetar.
Menjëherë pas vdekjes së një të afërmi, në shtëpinë e të vdekurit kryhen disa veprime. Të pranishmit mbulojnë enët me lëngje, që konsiderohet një masë mbrojtëse. Anëtarët e familjes së të vdekurit duhet të respektojnë rregullat e përcaktuara. Një nga ata duhet të qëndrojë pranë trupit dhe të lexojë Psalmet. Gjithashtu, është e rëndësishme të fillohet sa më shpejt pastrimi ritual i trupit. Ky pastrim bëhet me ujë të ftohtë dhe një renditje të veçantë. Një pjesë e rëndësishme e përgatitjes është veshja me tachrikim — shroud tradicional ose rroba të thjeshta të përditshme. Çështja e kremacionit në judaizëm nuk ka vend — ajo është kategorikisht e ndaluar.
Pastrimi ritual i trupit është pjesa më e rëndësishme e ritualit. Ky proces bëhet ekskluzivisht nga anëtarët e një shoqate të veçantë — Hevra Kadisha. Trupi vendoset në pozicion vertikal dhe pastrimi bëhet me tre kova me ujë. Nëse ka plagë, gjaku mblidhet, sepse në judaizëm ai konsiderohet i shenjtë dhe duhet të varroset së bashku me trupin. Pas pastrimit, trupi vesh rroba të pastra, por të përdorura. Kushti i domosdoshëm është thjeshtësia dhe skromësia. Arkivoli përdoret vetëm për shkak të kërkesave të normave higjienike. Brenda tij hidhet një grusht dheu, që simbolizon kthimin në pluhur.
Ceremonia e lamtumirës zhvillohet me kapakun e arkivolit të mbyllur. Kjo bëhet për nder të të vdekurit, për të shmangur diskutimet mbi pamjen e trupit. Balsamimi dhe procedurat kozmetike janë të ndaluara. Deri në varrim, një nga të afërmit duhet të qëndrojë pranë trupit. Në varreza, arkivolin e bartin anëtarët e Hevra Kadisha. Gjatë rrugës për në varr, bëhen tre ndalesa si shenjë respekti. Mbi varr, lexohet lutja Kadish, që zakonisht e thotë djali më i madh. Në përfundim, të pranishmit do të mbushin varrin, duke mos kaluar trowelin nga një dorë në tjetrën — ai ngulët në dhe pas çdo raundi.
Gjatë varrimit hebraik ekzistojnë kufizime të rrepta. Nuk lejohet që trupi të lihet vetëm, derisa të bëhet varrimi. Varrimi bëhet brenda ditëve të para pas vdekjes, përveç shtunave dhe festave fetare. Kadish dhe lutjet e tjera lexohen në ditë të caktuara. Po ashtu, ndalohet të vendosen në arkivol bizhuteri ose sende personale. Trupi i të vdekurit nuk zbukurohet me grim ose parfum. Këto rregulla janë të bazuara në dëshirën për thjeshtësi maksimale, që konsiderohet një shenjë respekti për shpirtin e të vdekurit dhe barazinë e të gjithëve para vdekjes. Këto kufizime shoqërohen me një kuptim të thellë shpirtëror.
Traditat e varrimeve hebraike janë të mbushura me simbolizëm. Kështu, të gjitha lëngjet në shtëpinë ku ka ndodhur vdekja mbulohen. Kjo lidhet me besimin e lashtë për praninë e Engjëllit të Vdekjes. Pas varrezave, është zakon të lajë këpucët dhe t’i kthejë ato me shputat lart. Nuk sjellin lule për varrin, por lënë gurë, që simbolizojnë kujtimin. Rrobat e zi janë shqyer — ky ritual quhet kri-a. Dëmtimi bëhet me dorë, për prindërit — majtas, për të tjerët — djathtas. Gratë gjithashtu respektojnë këtë zakon, duke treguar skromësi. Këto veprime kanë një ngarkesë shpirtërore dhe theksojnë afërsinë me humbjen.
Trishtimi hebraik përfshin katër periudha. Faza e parë — onen, nga momenti i vdekjes deri te varrimi. Gjatë kësaj kohe, të afërmit nuk marrin pjesë në lutje dhe përqendrohen në përgatitjen e varrimit. Periudha tjetër — shiva, shtatë ditët e para të trishtimit. Të afërmit nuk e lënë shtëpinë, nuk ndërron rrobat, nuk argëtohen. Pas kësaj vjen shloshim — muaji i trishtimit, kur lejohet të bëhen procedura higjienike, por jo prerje flokësh ose vizita në ngjarje festive. Etapa e fundit zgjat një vit dhe respektohet vetëm për prindërit. Gjatë kësaj periudhe, festat dhe muzika e zhurmshme janë të ndaluara. Kështu, shprehet respekti i thellë për kujtimin e të ndjerit.
Judaizmi ndalon organizimin e kujtimeve ditën e varrimit. Në vend të kësaj, të afërmit konsumojnë "Të Kosën e Mëshirës", e përbërë nga ushqime me forma të rrumbullakosura, si vezë ose bukë. Këto produkte simbolizojnë Përjetësinë. Lutjet, përfshirë Kadish, Izkor dhe Askara, lexohen në ditë të caktuara të vitit. Një rëndësi të veçantë ka përvjetori — jorcait. Ditën përpara, ndizet një qiri që ndizet deri në perëndimin e diellit të ditës tjetër. Në këtë ditë, kujtohet i ndjeri, lexohen Torat, dhurohet lëmoshë. Këto tradita theksojnë rëndësinë e lidhjes shpirtërore me shpirtin e të vdekurit dhe ruajnë kujtimin për të në mesin e familjes.
Në varrezat hebraike vendosen maçeva — pllaka të thjeshta vertikale me mbishkrime në hebraisht. Sipas traditës, nuk lejohet të përshkruhen njerëz, kafshë ose fotografi në përmendore. Lejohet një ornament i thjeshtë. Maçeva mund të vendoset pas një jave nga varrimi, ose edhe një vit më vonë. Kur vizitohet varri, është zakon të lute, të kujtohen veprat e mira të të ndjerit dhe të lihet një gur mbi përmendore. Gjatë një vizite vizitohet vetëm një varr. Këto zakone theksojnë respektin për të vdekurit dhe konsolidimin e lidhjes shpirtërore mes brezave në traditën hebraike.
Ritualet e varrimit në judaizëm janë të mbushura me një kuptim të thellë. Thjeshtësia e ceremonisë, rregullat e ashpra të ritualeve, vëmendja ndaj detajeve — të gjitha këto theksojnë respektin për shpirtin e të ndjerit. Mbështetje e të afërmve, leximi i lutjeve, ruajtja e trishtimit dhe heqja dorë nga lamtumirat e mëdha formojnë një qasje të plotë ndaj largimit të një njeriu nga jeta. Respekti për kujtimin e të ndjerit shprehet jo në pompë, por në ndjekjen e traditave. Kuptimi i mënyrës si varrosen hebrenjtë mundëson të depërtohet në kuptimin shpirtëror të këtyre veprimeve dhe të japësh nderimin përkatës me respekt dhe përulësi.
Pyetja nëse gratë shtatzëna mund të vizitojnë varrezat shkakton shumë diskutime. Ekzistojnë pikëpamje të ndryshme, nga besëtytnitë popullore deri te shpjegimet shkencore dhe fetare. Është e rëndësishme të kuptohet se çfarë rreziqesh mund të lindin dhe si të veprohet në situata të ndryshme. Në këtë artikull do të shqyrtojmë qasjet e ndryshme ndaj kësaj çështjeje, për të ndihmuar nënat e ardhshme të marrin një vendim të informuar.
Lexo më shumë
Traditat e varrimit kanë ekzistuar në të gjitha popujt e botës që nga kohërat e lashta, por pyetja se sa metra varrosin arkivolin ende shkakton interes tek shumë njerëz. Pasi nuk bëhet fjalë vetëm për përmbushjen e riteve, por edhe për respektimin e kërkesave sanitare, ekologjike dhe teknike, thellësia e varrimit luan një rol të rëndësishëm. Pyetja përfshin jo vetëm sferën e ritualit, por edhe sigurinë e mjedisit përreth, duke e bërë atë veçanërisht aktuale.
Lexo më shumë
Shumë njerëz janë të interesuar të dinë në cilat raste kryhet procesi i nxjerrjes së trupit nga varri. Koncepti i eksgumimit nënkupton hapjen e zyrtë të vendit të varrosjes dhe nxjerrjen e mbetjeve për të kryer detyra juridike, mjekësore ose organizative. Ky proces kërkon respektimin e rreptë të rregullave, duke përfshirë përgatitjen e dokumenteve dhe marrjen e lejeve të nevojshme.
Lexo më shumë
