Pas vdekjes së një personi të dashur, dhimbja e humbjes del në plan të parë, por që në ditët e para lindin edhe shumë çështje praktike. Ndër to — çfarë të bëhet me sendet që kanë mbetur. Shpesh objektet në shtëpinë e të ndjerit bëhen kujtim i jetës së kaluar, por mund të shkaktojnë shqetësim dhe ankth te të afërmit. Shumëkush dyshon: a mund të përdoren këto sende apo është më mirë t’u jepen të tjerëve? Përgjigjja varet nga besimet fetare, gjendja psikologjike dhe rrethanat praktike.
Sipas traditës së krishterë, të ruash ose të dhurosh sendet e një personi të ndjerë — nuk është mëkat. Vëmendja kryesore i kushtohet shpirtit të të ndjerit, jo pasurisë së tij. Është e rëndësishme të mbahet mend se sendet janë kujtim, jo vazhdim i personalitetit. Deri në 40 ditë, kisha rekomandon përmbajtje, por nuk ka kufizime të rrepta. Shumë besimtarë bëjnë vepra të mira duke dhuruar rroba dhe objekte për ata që kanë nevojë, duke ndihmuar shpirtin e të ndjerit përmes mëshirës.
Sendet mund të dhurohen në çdo kohë të përshtatshme. Kjo shpesh bëhet në kujtim të të ndjerit, duke i dhënë sendet e mira organizatave bamirëse. Një veprim i tillë sjell dobi për të tjerët dhe ndihmon familjen të përballet me humbjen, duke bërë mirë në emër të të ndjerit. Rrobat dhe këpucët mund të lahen dhe të përdoren përsëri, nëse janë në gjendje të mirë.
Për shumë njerëz, sendet e një të afërmi të ndjerë bëhen mënyrë për të ruajtur lidhjen. Psikologët thonë se është e pranueshme të vishen rrobat e të ndjerit, nëse ato sjellin kujtime të ngrohta dhe nuk shkaktojnë vuajtje. Megjithatë, lidhja e tepërt me objektet mund të ngadalësojë procesin e përballimit të zisë. Nëse një person nuk mund të lirohet nga humbja dhe rrethohet plotësisht me sendet e të ndjerit, kjo mund të tregojë nevojën për mbështetje psikologjike.
Ekziston mendimi se të veshësh rrobat e të ndjerit — është ogur i keq. Por kjo është vetëm bestytni, pa bazë reale. Kisha nuk e ndalon veshjen e rrobave të të ndjerëve, dhe shpirti nuk qëndron në objektet materiale. Rregullat higjienike — janë e vetmja gjë që duhet të merret në konsideratë: rrobat me të cilat personi ndërroi jetë mund të jenë burim mikroorganizmesh, sidomos nëse vdekja ndodhi në shtëpi. Në këtë rast, objektet duhen asgjësuar.
Në praktikë, sendet e të ndjerit ndahen në disa kategori. Disa mund të vishen, disa të dhurohen, e disa të hidhen. Rrobat e vdekjes, sidomos ato që ishin në trup në momentin e vdekjes, më mirë të asgjësohen. Sendet e tjera mund të kalojnë te të tjerët ose të përdoren në shtëpi. Këpucët mund të pastrohen dhe të vishen, nëse nuk shkaktojnë neveri. Çarçafët dhe dyshekët mbi të cilët ndërroi jetë personi, duhet të ndërrohen ose të dezinfektohen mirë.
Disa të afërm presin 40 ditë përpara se të nisin pastrimin e sendeve. Ky qasje bazohet në traditë, por nuk është e detyrueshme. Nëse ka nevojë për lirimin e hapësirës më herët — kjo është e lejueshme. Nuk duhet të merren vendime të rëndësishme në gjendje të rënduar emocionale. Nëse ka pasiguri, është mirë të shtyhet pastrimi për disa javë.
Ekzistojnë shumë mënyra të denja për të shpërndarë sendet. Dorëzimi i rrobave, këpucëve dhe sendeve shtëpiake organizatave bamirëse apo familjeve në nevojë — është një nga opsionet më të respektuara. Është e rëndësishme të mbahet mend: përpara dhurimit, sendet duhet të lahen dhe të rregullohen. Gjithashtu, mund të kërkohet nga ata që i marrin këto sende të kujtojnë të ndjerin me një fjalë të mirë. Kjo bëhet një akt mirësie dhe kujtese për personin.
Është rreptësisht e ndaluar të vishen rrobat në të cilat ka ndodhur vdekja. Ato duhet të asgjësohen, jo t’u jepen të tjerëve dhe as të ruhen. Gjithashtu, është e papranueshme të përdoren sendet e të ndjerit për përfitime apo t’u dhurohen të tjerëve pa shpjeguar origjinën. Grindjet mes të afërmve për pasurinë mund të dëmtojnë kujtimin për të ndjerin. Qasuni këtij çështjeje me një zemër të mirë.
Çdo person duhet të vendosë vetë se çfarë të bëjë me sendet e të ndjerit. Nuk ka rregulla të rrepta apo zgjidhje universale. Është e rëndësishme të merret parasysh gjendja personale, respekti për të ndjerin dhe gatishmëria për të lënë pas të kaluarën. Sendet mund të ruajnë kujtimin, por nuk mund të zëvendësojnë personin. Mbajtja e pastërtisë në shtëpi, veprat e mira dhe lutja për të ndjerin — këto janë gjërat që kanë me të vërtetë rëndësi.
Zgjedhja e veshjes për gruan e ndjerë nuk është thjesht një formalitet, por një pjesë e rëndësishme e ritualit të ndarjes, që pasqyron respektin dhe nderimin për kujtimin e saj. Veshja duhet të jetë në përputhje me traditat, normat kulturore dhe atmosferën e dhimbjes.
Lexo më shumë
Kur një njeri i afërt ndahet nga jeta, të afërmit duan të shprehin ndjenjat e tyre me gjithë sinqeritet. Prandaj është e rëndësishme të kuptohet çfarë shkruhet në kurora dhe si të zgjidhet një mbishkrim që pasqyron thellësinë e humbjes. Mbishkrimet në shiritat mortorë ndihmojnë për të treguar respekt, dashuri, mirënjohje ose dhimbjen e humbjes. Në këto momente, fjalët në kurorë bëhen mesazhi i fundit drejtuar të ndjerit. Një tekst i përzgjedhur me kujdes ndihmon jo vetëm për të shprehur pikëllimin, por edhe për të ruajtur përgjithmonë kujtimin për njeriun e dashur.
Lexo më shumë
Pas ceremonisë së lamtumirës, varri zbukurohet me kurora rituale. Këto objekte simbolizojnë respektin për kujtimin e të ndjerit dhe mbartin një kuptim të thellë. Shpesh, kurorat bëhen nga halore, që prej kohësh lidhen me përjetësinë dhe rilindjen. Ndonjëherë lind pyetja, çfarë të bëhet me shiritat nga kurorat, pasi ato mbeten pas vyshkjes së luleve ose prishjes së strukturës. Kujdesi për varrin nuk është vetëm një shprehje tradite, por edhe një mënyrë për të shprehur dashurinë për të ndjerin. Pastërtia, rregulli dhe mirëmbajtja e varrit ndihmojnë në ruajtjen e qetësisë shpirtërore të familjarëve.
Lexo më shumë