Procesi i lamtumirës me të vdekurin në Islam është i rregulluar ngushtë nga normat fetare. Përshkrimet se si varrosen myslimanët sipas rregullave të plota gjenden në hadithë dhe veprat e dijetarëve myslimanë. Megjithatë, zakonet bashkëkohore ndonjëherë bien në kundërshtim me udhëzimet e vërteta të Sheriatit, që mund të çojnë në gabime gjatë realizimit të ceremonisë. Pikërisht për këtë arsye është e rëndësishme të mbështetemi në dijen e verifikuar, për të nderuar kujtimin e të ndjerit siç duhet dhe për të mos kryer veprime të papranueshme.
Kur bëhet e qartë se një person po afrohet në vdekje, të afërmit e tij duhet të tregojnë kujdes të veçantë. I vdekuri duhet të vendoset në anën e djathtë me fytyrën nga Kibla. Nëse kjo nuk është e mundur, koka ngrihet që fytyra të jetë në drejtimin e duhur. Sipas Sunetit, rekomandohet t’i kujtohet të vdekurit Shahada, por nuk duhet ta detyrosh atë ta shqiptojë. Pozita e duhur e trupit para vdekjes simbolizon dëshirën e shpirtit për të shkuar në drejtimin e shenjtë. Këto veprime janë pjesë e përgatitjes shpirtërore për kalimin në botën tjetër.
Pasi të vdesë, syri i të ndjerit mbyllet, nofulla lidhët dhe rrobat hiqen. Trupi vendoset në një lartësi për të siguruar që të respektohen normat higjienike dhe rituale. Mund të vendoset diçka e rëndë mbi bark për të parandaluar fryrjen. Të gjitha këto hapa realizohen me respekt dhe në përputhje të saktë me udhëzimet islame. Vëmendje e veçantë u kushtohet ruajtjes së pastërtisë, pasi në Islam ajo ka rëndësi jo vetëm gjatë jetës, por edhe pas vdekjes.
Përpara varrosjes, trupi duhet të kalojë në një larje rituale — gusl. Një burrë e la në gusl burrin, një grua e la gruan, përveç rasteve kur gruaja mund të bëjë gusl mbi burrin. Nëse realizimi i guslit është i pamundur, mund të bëhet tayammum — larje me pluhur të pastër. Një rregull i veçantë ka të bëjë me shahidët — ata nuk lahen. Këto veprime janë të detyrueshme: larja, kafani, xhanaza dhe varrimi. Ato sigurojnë realizimin e plotë të ritualit të lamtumirës për myslimanin.
Kafani, ose savani, është një element i detyrueshëm i veshjes së të vdekurit. Burrat mbështillen në tri shtresa: lifafu, izar dhe kamis. Kafani i gruas përfshin pesë elemente, përfshirë kimar dhe hirkë. Këto detaje sigurojnë mbulimin e plotë të trupit dhe përputhjen me traditat. Para se të mbështillet trupi, ai fërkohet me pëlhurë dhe lyhet me erëza. Të vdekurit fëmijë, të cilët nuk treguan shenja jete, mbështillen pa lexuar lutje. Mbështjellja simbolizon dorëzimin ndaj Allahut dhe respektin për trupin e të ndjerit.
Lutjet për të vdekurin janë pjesa më e rëndësishme e varrimit mysliman. Xhanaza bëhet në këmbë, pa përkulje ose sexhde. Personi i pranishëm thotë katër tekbire, duke i shoqëruar ato me leximin e suret Al-Fatiha, bekimin e profetit dhe lutjen për të vdekurin. Pas tekbirit të fundit thuhet dova e përbashkët. Vetëvrasësit, në përgjithësi, varrosen si myslimanë, por imami mund të mos e lexojë lutjen për ta. Për të vdekurit të lindur të vdekur lutja nuk lexohet fare. Leximi i xhanaza-namaz-it është një detyrim kolektiv, që kryhet në praninë e komunitetit.
Pasi të mbarojë lutja, trupi dërgohet me shina në vendin e varrimit. Burrat që shoqërojnë të ndjerin marrin shpërblim të dyfishtë nëse qëndrojnë deri në fund. Grave nuk u rekomandohet të marrin pjesë në proces. Gjatë transportimit duhet të shmanget biseda dhe të respektohet heshtja. Shinat duhet të mbulohen me pëlhurë. Të pranishmit mund të ecin para shpinës, anash ose pas. Ky hap shoqërohet me heshtje të respektueshme, për të theksuar rëndësinë e momentit. Respektimi i rendit gjatë marshimit ka një kuptim të thellë shpirtëror.
Varri përgatitet në mënyrë që të ketë thellësinë dhe gjerësinë e duhur për të mbrojtur trupin nga ndikimet e jashtme. Trupi ulet në anën e djathtë, me fytyrën nga Kibla, dhe faqja preket me tokën. Nëse është e mundur, bëhet një çarë në murin e varrit (lähd), ku vendoset i ndjeri. Gjatë uljes thuhet: “Bismillahi wa ‘ala sunnati rasulillahi”. Pasi të ulët, varri mbulohet me dhe. Lejohet ndihma e të afërmve në këtë proces. Varrimi vetë duhet të jetë i ulët, pa zbukurime dhe pa mbishkrime — kjo është udhëzimi i Sheriatit.
Ngushëllimet për të afërmit duhet të shprehen brenda tre ditëve pas varrimit. Përmendja e hidhërimit pas kësaj kohe konsiderohet e padëshirueshme. Vizitat e përsëritura dhe banketet për nder të të ndjerit janë inovacione dhe nuk inkurajohen nga Islami. Më e saktë është të bëhet lutje për shpirtin e të vdekurit dhe veprime të mira në emrin e tij. Në Islam, të vdekurit vazhdojnë të marrin shpërblim për veprat e mira që janë kryer nga të afërmit e tij. Këto veprime mbështesin lidhjen shpirtërore ndërmjet të gjallëve dhe të vdekurve.
Zakonet e përhapura për të festuar 3, 7, 40 ose 52 ditë pas vdekjes nuk kanë asnjë bazë në Sheriat. Tradita të tilla, përfshirë banketet dhe lutjet speciale në ditë të caktuara, konsiderohen bidatë — inovacione fetare. Pomo ndihma e vërtetë për të vdekurin është jo në rituale, por në dova të sinqerta. Profeti nuk ka urdhëruar të bëhen këto aktivitete dhe nuk ka asnjë përmendje në hadith për këto praktika. Prandaj, është e rëndësishme të mbështetemi në Sunet dhe të shmangim ritualet shtesë që nuk kanë konfirmim në Islam.
Sipas udhëzimeve islame, në varrezë nuk lejohet të bëhet vajtim i zhurmshëm, të bërtitet, të lexohet Kurani me zë ose të kryhen adhurime. Nuk lejohet të vendosen llamba, të shkruhen mbi varret ose të zbukurohen varret. Po ashtu, është e ndaluar të mbillen pemë, të ujiten lule ose të ndërtohen ndërtesa në vendin e varrimit. Grave nuk u rekomandohet të vizitojnë varreza shpesh. Këto kufizime mbrojnë nga emocionet e tepërta dhe ruajnë kuptimin shpirtëror të vendit të prehjes. Varrimi është një vend heshtjeje dhe reflektimi mbi përjetësinë.
Varrimet myslimane dallohen dukshëm nga ritualet e feve të tjera. Ndryshe nga traditat ku përdoren arkivole dhe mbahen kockat, në Islam trupi mbështillet në kafan dhe ulet direkt në tokë. Kremimi është rreptësisht i ndaluar. Po ashtu, procedurat kozmetike dhe autopsitë nuk lejohen. Çdo veprim — nga larja deri te mbushja e varrit — ka një kuptim të veçantë shpirtëror. Rregullat e Islamit janë të orientuara për skromsi, respekt dhe përmbushje të vullnetit të Allahut. Kjo reflektohet në gjithë procesin e lamtumirës.
Dija se si të bëhen varrosjet myslimane siç duhet është e rëndësishme për të respektuar rregullat e fesë. Pasimi i Sunetit, kryerja e veprimeve të detyrueshme dhe shmangia e risive është themeli i një lamtumire të duhur. I ndjeri meriton respektin që shprehet përmes pastërtisë, lutjes dhe skromsisë. Këto varrime ndihmojnë të gjallët të kuptojnë natyrën e kalueshmërisë së jetës dhe t’i drejtohen rrugës së drejtë. Kujdesi i vërtetë për shpirtin e të vdekurit është në përmbushjen e vullnetit të Allahut në çdo detaj të varrimit.
Shumë njerëz janë të interesuar të dinë në cilat raste kryhet procesi i nxjerrjes së trupit nga varri. Koncepti i eksgumimit nënkupton hapjen e zyrtë të vendit të varrosjes dhe nxjerrjen e mbetjeve për të kryer detyra juridike, mjekësore ose organizative. Ky proces kërkon respektimin e rreptë të rregullave, duke përfshirë përgatitjen e dokumenteve dhe marrjen e lejeve të nevojshme.
Lexo më shumë
Motin në ditën e varrimit gjithmonë ka një kuptim të veçantë për të afërmit e të ndjerit. Sipas traditës, njerëzit vënë re dukuritë atmosferike, duke i interpretuar ato si shenja simbolike që pasqyrojnë emocionet dhe ndjenjat e të ndjerit dhe të të afërmve të tij. Një nga dukuritë më të zakonshme atmosferike në varrim është shiu. Në këtë artikull do të shqyrtojmë çfarë do të thotë në të vërtetë shiu gjatë varrimit, çfarë shenjash dhe simbolikash lidhen me të.
Lexo më shumë
Kur flitet për objektet rituale, është e rëndësishme të kuptohet se krematoriumi është një ndërtesë e specializuar ku kryhet procesi i djegies së trupave të të ndjerëve. Këto objekte zakonisht ndodhen larg zonave të banuara dendur. Megjithatë, çështjet e sigurisë për rrethinën ngjallin interes për shumëkënd. Në këtë artikull do të shqyrtojmë sa e rrezikshme është në të vërtetë të jetosh pranë një objekti të tillë dhe cilat masa merren për të mbrojtur njerëzit dhe natyrën.
Lexo më shumë